یکشنبه، ۱۱ خرداد ۱۴۰۴

در دنیای پرسرعت دیجیتال، پدیدههایی ظاهر میشوند که ناگهان توجه کاربران را به خود جلب میکنند و در عرض چند روز یا چند هفته به بخشی از فرهنگ عمومی تبدیل میشوند. عروسک «لابوبو» (Labubu) یکی از همین پدیدههاست؛ موجودی دوستداشتنی، مرموز، عجیب و البته ترندشده که بسیاری را مجذوب خود کرده است.
ولی چه چیزی باعث شده که این عروسک خاص به یک نماد پرطرفدار تبدیل شود؟ در این مقاله به دلایل محبوبیت لابوبو، ریشههای فرهنگی، نقش شبکههای اجتماعی، و حتی پیامدهای احتمالی آن بر فرهنگ عمومی میپردازیم.
✅
لابوبو یکی از شخصیتهای مجموعهی "The Monsters" است که توسط هنرمند خلاق آلمانی-چینی، Kasing Lung طراحی شده و توسط شرکت چینی POP MART تولید و پخش شده است. این مجموعه شامل چندین شخصیت خیالی است، اما لابوبو با ظاهر منحصربهفردش، زودتر از بقیه به شهرت رسید.
لابوبو ترکیبی از ویژگیهای حیوانی و انسانی دارد: بدن کوچک، دندانهای نیشدار، چشمان درشت، گوشهای دراز و حالتی از تعجب یا بازیگوشی دائمی. این ویژگیها باعث شده او همزمان هم «بامزه» باشد و هم کمی «عجیب» یا «ترسناک» به نظر برسد.

POP MART یک برند پیشروی چینی در زمینه تولید عروسکها و فیگورهای کلکسیونیست. این شرکت بر پایهی فرهنگ «blind box» فعالیت میکند؛ به این معنا که خریدار نمیداند کدام مدل از عروسک را دریافت خواهد کرد، که همین رازآلودگی، جذابیت خرید را بیشتر میکند.
در سالهای اخیر، POP MART با ترکیب طراحی هنری، حس نوستالژی و بازارسازی دیجیتال، جایگاه ویژهای در بازار جهانی پیدا کرده است.
لابوبو هم بامزه است و هم کمی ترسناک. این تضاد احساسی باعث ایجاد کنجکاوی و واکنشهای دوگانه میشود. برخی آن را "خوشگل-زشت" (ugly-cute) میدانند، که مفهومی پرطرفدار در فرهنگ تصویری مدرن است، مشابه شخصیتهایی مثل توتورو یا گربه گرامپی (Grumpy Cat).
پلتفرمهایی مانند TikTok، Instagram و X (توئیتر سابق) نقش اصلی را در ترند شدن لابوبو ایفا کردند. کاربرانی که ویدیوهای رقص یا طنز با لابوبو میساختند، اغلب با واکنش گستردهای مواجه میشدند. فیلترهای AR، استیکرهای انیمیشنی و حتی دوبلههای صوتی مخصوص لابوبو نیز در محبوبیت آن تأثیر زیادی داشتند.
یکی از دلایل علاقه کاربران، حضور لابوبو در قالب بستههای کور (blind box) است. این مدل فروش، حس هیجان و گنجیابی ایجاد میکند، مشابه کارتهای بازی یا تخممرغ شانسی. همچنین نسخههای نایاب لابوبو باعث افزایش ارزش کلکسیونی آن شدهاند.
لابوبو برخلاف باربی یا شخصیتهای ابرقهرمانی، کامل، شاد و بینقص نیست. او کمی ترسیده، کمی تنهاست، گاهی اخمو یا گیج به نظر میرسد. این ویژگیها باعث میشود کاربران جوان (مخصوصاً نسل Z) احساس نزدیکی بیشتری با او داشته باشند. در واقع لابوبو تصویر طنزآمیز اما واقعی از احساسات انسان مدرن است.
در ایران نیز لابوبو به سرعت محبوب شد. بسیاری از فروشگاههای آنلاین و صفحات اینستاگرامی اقدام به فروش این عروسک یا محصولات جانبی آن مانند پیکسل، ماگ، و قاب گوشی کردند. کاربران ایرانی نیز با ساختن ویدیوهای طنز و دوبلهی صدای لابوبو، او را وارد فضای فرهنگی محلی کردند. این واکنش نشان میدهد که لابوبو توانسته مرزهای فرهنگی را پشت سر بگذارد و جهانی شود.

لابوبو را میتوان با برخی ترندهای گذشته مقایسه کرد:
فیجت اسپینر: جنبه سرگرمی و کوتاهمدت داشت، اما عمیق نبود.
موج میمهای شاد و افسرده: شباهت دارد، چون لابوبو همزمان هم شاد و هم تلخ است.
توکا از انیمهها یا شخصیتهایی مثل سنریو: لابوبو نیز از دل طراحیهای آسیای شرقی آمده و ترکیبی از کیوتبودن و روانشناسی شخصیت دارد.
سؤال اصلی این است که آیا لابوبو یک پدیده زودگذر مانند بسیاری از ترندهای اینترنتی خواهد بود، یا آنقدر هویت دارد که بتواند به برند و نمادی پایدار تبدیل شود؟
پاسخ بستگی به عملکرد POP MART در توسعه داستان، عرضه نسخههای جدید، و تعامل با کاربران دارد. اگر برند بتواند لابوبو را به رسانههای دیگر (مثل انیمیشن یا بازی) ببرد، احتمال ماندگاری آن بسیار بیشتر خواهد بود.
لابوبو فقط یک اسباببازی نیست. او نمادی از «شخصیتهای غیرایدئال» است که امروزه بیشتر از گذشته مورد استقبال قرار میگیرند. این عروسک نه زیباست، نه قهرمان، نه کامل، اما دقیقاً به همین دلیل دوستداشتنیست. این موضوع بازتابیست از روحیه نسل جدید که پذیرای نقص، متفاوت بودن و بیان آزاد احساسات است.

لابوبو بهسرعت از یک عروسک ناشناخته به یک پدیده فرهنگی تبدیل شد. طراحی خاص، حضور قوی در شبکههای اجتماعی، هویت داستانی، و همذاتپنداری روانشناختی با مخاطب، همگی در ساخت این ترند مؤثر بودهاند.
شاید در نگاه اول، لابوبو فقط یک فیگور بامزه باشد، اما در حقیقت، او حامل پیامهایی از دنیای پیچیده امروز است. جهانی که در آن، غیرمعمول بودن یک مزیت است، نه ضعف.
در نهایت، پاسخ به اینکه چرا همه درباره لابوبو صحبت میکنند، ساده است: چون او ما را به یاد خودمان میاندازد — عجیب، بامزه، خسته، و در عین حال، زنده و پرانرژی.